بازار، فروش و به‌نوعی تعریف یک رابطه برای اقتصاد کشاورز همواره یکی از دغدغه‌های اصلی بخش کشاورزی در اقصی‌نقاط دنیا به‌شمار می‌رود که استارتاپ ها، با بستن قرارداد هایی می توانند زنجیره تامین محصولات کشاورزی را با ثبات تر کند و گپ قیمتی میان مزرعه تا سفره خانوار را به نوعی از میان بردارند و زمینه‌ای را فراهم کنند که حاصل کشت و زرع نصیب تولیدکننده شود.
«مدرن کشت سایا» نخستین پروسسور خصوصی کشاورزی در ایران است که با همراهی دو بازوی خود « جالیز » و « میوه پلاس » هدف خود را اصلاح، بهبود و بهینه‌کردن کلیه اجزاء زنجیره تامین محصولات کشاورزی می‌داند. امروزه مترقی‌ترین روش در خصوص مدیریت زنجیره تامین محصولات کشاورزی در جهان، روش «کشاورزی قراردادی» (Contract Farming) است که متضمن حذف حداکثری واسطه‌ها، ارتقاء معیشت کشاورزان، عرضه مستقیم محصولات کشاورزی «از زمین به منزل» و اعمال دقیق استانداردهای بهداشتی و کیفی بر تولیدات غذایی می‌باشد .
یکی از راهکارهایی که از سال ۲۰۰۱ میلادی و با انتشار کتاب Contract farming partnerships for growth توسط فائو ارایه شد، کشاورزی قراردادی است که به سرعت در سطح جهان منتشر و مورد استقبال قرار گرفت؛ اما در کشور ما هرچند با تلاش‌های وزارت جهاد کشاورزی در توسعه این مفهوم و انتشار کتابچه ای مختصر، مسئولین متوجه اهمیت این مفهوم شده اند اما اساسا مفهوم کشاورزی قراردادی با مدیریت دولتی چندان همگن نیستند.
کشاورزی قراردادی یا اصطلاحا Contract farming در واقع یک نوع قرارداد مشخص میان کشاورزان و خریداران است که ماهیت حقوقی آن صرفاً یک رابطه مستقیم میان فروشنده و خریدار نیست، بلکه فراهم کننده زمینه همکاری مستمری است که در نظام حقوقی ایران بیشترین شباهت را به عقد مشارکت دارد و یک ساختار مشارکت تجاری را تولید می‌کند.
کشاورزی قراردادی، دو نوع «تعهد» را در مقابل هم قرار می‌دهد: کشاورز که متعهد به تامین حجم و کیفیت مطروحه در قرارداد و خریدار (پردازنده‌ها / تجار) تحویل گرفتن به موقع محصول و پرداخت حقوق کشاورز مطابق با توافق مندرج در قرارداد می‌شود.
در این فرایند منافع ارزشمندی برای کشاورزان در نظر گرفته می شود که عبارت اند از:
تضمین بازار و قیمت برای کشاورز
ورود فناوری‌های جدید
تامین نهاده‌ها (کود، سم، بذر و …)
دسترسی به بازار قابل اتکا
تامین مالی (پرداخت هزینه‌ها پیش از تحویل محصول) قیمت نهاده‌ها
ثبات درآمدی کشاورز
و دیگر خدمات غیر مالی ( نظیر آموزش، حمل و نقل، تدارکات و …)
در کل با توجه به تنوع روش‌های تولید و موقعیت‌های جغرافیایی و محیطی، اشکال متنوع معاملات و خدمات توسعه کسب و کار (BDS)، ساختارهای اجتماعی-اقتصادی (مثلا سازمان‌های کشاورزی) و رویکردهای متفاوت تجاری و رفتار فرصت طلبانه، آب و هوا، مطلوبیت‌های سرمایه گذاری و … روشن است که نمی‌توان یک طرح و برنامه کاملا دقیق و جامع را برای ایجاد ساختار این نوع رابطه به صورت واحد ارائه نمود؛ اما باید توجه داشت که در کشور با توجه به مشکلات عدیده‌ای که در زمینه هایی چون تنظیم بازار، نوسان پرشمار بازار محصولات کشاورزی و حلقه فربه دلال، واسطه و محتکر در بازار باید هرچه سریع‌تر ساز و برگ اجرای فراگیر کشاورزی قراردادی فراهم شود.
در واقع اگر Contract farming بر بستر کشاورزی ایران به‌درستی اجرا و مدیریت شود ریسک و عدم قطعیت طرفین را در مقایسه با بازار کنونی محصولات کشاورزی تا حد بسیاری کاهش خواهد داد؛ از این رو می توان کشاورزی قراردادی را، نسخه نجات بخش کشاورزی ایران دانست.
با نظر به این‌که رویکرد کشاورزی در کشور ایران تجاری نیست، اما هدف کلی و اصلی باید کشاورزی با تمرکز بر زنجیره تولید و غایت آن فراهم سازی زنجیره هماهنگی بین حلقه‌های مختلف از مرحله تأمین نهاده، تولید، مراحل پس از تولید، شامل انبارداری، فرآوری و حمل و نقل و در نهایت عمده‌فروشی « سامانه جالیز » ، خرده‌فروشی « فروشگاه آنلاین میوه پلاس » و مصرف‌کننده باشد.
در اصل در موضوع کشاورزی تجاری باید به‌دنبال آن باشیم که با هماهنگ کردن حلقه‌های مختلف زنجیره تولید بر چالش‌های کنونی یعنی نوسانات پرشمار قیمت در محصولات کشاورزان, میزان ضایعات بالا و… بتوان فائق آمد.
همچنین جهت آشنایی بیشتر با فروشگاه میوه پلاس و اهداف آن صفحه زیر را مشاهده کنید
محصولاتی از دل مزرعه تا قلب خانه؛ آشنایی با استارت آپ میوه پلاس